Reflü

Reflü nedir?

Reflü (tıbbi adıyla gastroözofageal reflü hastalığı veya GÖRH) mide asidinin ve mide içerisindeki gıdaların yemek borusuna (özofagus) kaçması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Normalde yemek borusunun alt kısmındaki kas (alt özofagus sfinkteri: LES) açılarak yiyeceklerin mideye geçmesini sağlar, daha sonra da bu kas kapanarak mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını engeller. Ancak bu kasın düzgün çalışmaması veya gevşemesi durumunda reflü oluşarak mide asidi ve midenin içerisindeki yiyecek-içecekler yemek borusuna geri kaçabilir.

 

Reflünün belirtileri:

Reflü hastalığının en yaygın belirtileri şunlardır:

-Asit reflüsü (pirozis): Göğüs kemiğinin arkasındaki yanma hissidir. Genellikle yemeklerden sonra, yatarken veya eğilince daha kötü hale gelir.

-Ağızda asidik-acı tat (rejürjitasyon): Mide asidinin ağza kadar gelmesiyle ağızda asidik-acı bir tat oluşur.

-Yutma güçlüğü (disfaji): Yemek borusundaki tahriş ve bazen de alt kısımlarda gelişen ülserler sebebiyle yutma güçlüğü hissedilebilir.

-Boğazda rahatsızlık: Reflü boğazda yanma, tahriş ve gıcık hissine sebep olabilir. Bu bazen ses kısıklığı veya öksürükle de kendini gösterebilir.

-Hıçkırık: Mide asidinin yemek borusuna geçmesi bazen hıçkırığa yol açabilir.

-Göğüs ağrısı: Reflü sebebiyle göğüs kafesinde ağrı hissi olabilir, bu durum bazen kalp krizi ile karıştırılabilir.

-Kronik öksürük ve astım: Mide asidi yemek borusuna kaçarsa, akciğerleri etkileyebilir ve astım bulgularına benzer öksürük, hırıltı veya nefes darlığına sebep olabilir.

 

Reflünün sebepleri:

Reflü hastalığının başlıca sebepleri şunlardır:

-Düşük alt özofagus sfinkter (LES) basıncı: Normalde LES mide asidinin yemek borusuna kaçmasını engeller. Eğer bu kas düzgün çalışmazsa veya gevşerse, mide asidi ve mide içeriği yemek borusuna geçer.

-Mide asidi üretiminin artması: Mide asidi üretiminin aşırı olması reflüyü tetikleyebilir. Yağlı, baharatlı yiyecekler, çikolata, kahve, asitli-gazlı ve alkollü içecekler mide asiditesini artırabilir.

-Mide boşalmasının gecikmesi: Eğer mide, içeriğini yeterince hızlı boşaltamıyorsa mide asidi ile gıdalar daha uzun süre mide içinde kalır ve daha kolay yemek borusuna kaçar. Örnek: Şeker hastalığı (Diabetes Mellitus)

-Mide fıtığı (hiatal herni): Mide fıtığı midenin üst kısmının diyaframdan yukarıya kaymasıdır. Bu durum yemek borusu alt sfinkter kasının (LES) düzgün çalışmasını engelleyerek reflüye yol açabilir.

-Obezite: Fazla kilolu olmak mideye ekstra basınç uygular ve mide asidi ile mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasına sebep olabilir.

-Hamilelik: Hormonal değişiklikler ve büyüyen rahimin karına uyguladığı basınç reflüye yol açabilir.

-Sigara ve alkol: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi LES'nin gevşemesine ve mide asidinin yemek borusuna kaçmasına sebep olabilir.

-Bazı ilaçlar: Bazı antibiyotikler, kemik erimesi (osteoporoz) ilaçları, antidepresanlar, hormonlar, tansiyon ilaçları ve astım ilaçları reflü şikayetlerini tetikleyebilir.

 

Reflü tanısı:

Reflü hastalığının tanısı genellikle klinik belirtilere dayanır ancak bazı durumlarda tetkik yapılması gerekebilir. Bu tetkikler şunlardır:

-Endoskopi (Özofagogastroduodenoskopi): Mide ve yemek borusunun içini inceleyip hasar olup olmadığını görmek için yapılan bir işlemdir.

-24 saatlik pH testi: Bu test yemek borusunun asidik olup olmadığını ölçer ve reflü tanısını doğrulamaya yardımcı olur.

-Baryumlu röntgen grafisi: Yemek borusunun şekli ve yapısı incelenebilir.

-Manometri: Yemek borusundaki kas hareketlerinin nasıl çalıştığını gösterip yemek borusundaki basıncı ölçen bir testtir.

 

Reflü Tedavisi:

Reflü tedavisi şikayetlerin şiddetine ve hastanın durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerir:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

-Yatmadan en az 2-3 saat önce yeme-içmeyi kesmek.

-Yüksek yastık kullanmak ve sol tarafa yatmak: Bu tedbirler mide asidinin yemek borusuna geçmesini engellemeye yardımcı olur.

-Kilo verme: Aşırı kilo (obezite) reflüyü kötüleştirebilir, bu yüzden sağlıklı bir kiloya ulaşmak faydalı olur.

-Sigara ve alkolden kaçınmak

-Az miktarda yemek-içmek: Aşırı miktarda yemek- içmek mide basıncını artırarak reflüyü tetikleyebilir.

2. Diyet Değişiklikleri:

-Asidik ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak: Domates, narenciye, çikolata, alkollü içecekler, kahve, nane, gazlı içecekler gibi reflüyü uyarıcı yiyecek ve içeceklerden kaçınmak faydalıdır.

-Yağlı ve ağır yiyeceklerden kaçınmak.

3. İlaçlar:

-Proton pompa inhibitörleri (PPI): Mide asidi üretimini güçlü bir şekilde engelleyen ilaçlar. 

-H2 reseptör antagonistleri (H2RA): Mide asidi üretimini azaltan diğer bir ilaç grubu. 

-Antiasitler: Mide asidini nötralize etmeye yardımcı olan ilaçlar. 

-Prokinetik ilaçlar: Midenin boşalma hızını artırarak reflüyü önleyebilir. 

4. Cerrahi Tedavi:

-Eğer ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle şikayetler kontrol altına alınamazsa cerrahi müdahale gerekebilir. Fundoplikasyon adı verilen cerrahi işlem mide asidinin ve mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engellemek için yapılır.

 

Sonuç:

Reflü yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ancak tedavi edilebilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle şikayetler kontrol altına alınabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerektiğinde cerrahi müdahale reflü hastalığının iyileşmesinde etkili olabilir. Reflü ile uyumlu şikayetleri olanların doğru tanı ve tedavi için bir gastroenteroloğa başvurması önemlidir.