Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Takıntılar ve Tekrarlayan Davranışlar: Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir ve Neden Bir Psikiyatriste Başvurmalısınız?

Hemen herkesin aklına zaman zaman tuhaf, anlamsız düşünceler gelebilir veya evden çıkarken kapıyı, ocağı birkaç kez kontrol etme ihtiyacı hissedebilir. Bu durumlar genellikle hayatımızı etkilemez ve kontrolümüz altındadır. Ancak bu düşünceler istenmeyen bir şekilde zihninizi sürekli meşgul ediyor, yoğun bir sıkıntıya neden oluyor ve bu sıkıntıyı gidermek için kendinizi belirli davranışları tekrar tekrar yapmak zorunda hissediyorsanız, bu durum Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) olabilir.

OKB, bir irade zayıflığı veya kişilik sorunu değil, tedavisi mümkün olan tıbbi bir durumdur. Bu nedenle doğru tanı ve tedavi için başvurulması gereken yegane adres bir psikiyatri uzmanıdır.  Hastanemiz olarak, bu karmaşık görünen bozukluğu ve tedavi yolculuğunu sizler için anlaşılır kılmayı amaçlıyoruz.

 

OKB'yi Anlamak: Obsesyon ve Kompulsiyon Nedir?

OKB, iki temel bileşenden oluşur. Bu döngüyü anlamak, bir psikiyatristin yardımının neden kritik olduğunu da ortaya koyar.

1. Obsesyonlar (İstenmeyen Takıntılı Düşünceler):Obsesyonlar, iradeniz dışında zihninize giren, yoğun kaygı, korku veya tiksinti yaratan, tekrar eden ve ısrarcı düşünceler, dürtüler veya zihinsel görüntülerdir. Kişi bu düşüncelerin mantıksız olduğunun farkında olabilir ancak onları zihninden uzaklaştıramaz.

-Sık Görülen Obsesyonlar:

Kirlenme ve Bulaşma: El sıkışma, kapı koluna dokunma gibi durumlar sonrası mikrop veya kir bulaşacağı korkusu.

Kuşku:Kapıyı kilitleyip kilitlemediği, ütünün fişini çekip çekmediği gibi konularda emin olamama.

Simetri ve Düzen:Eşyaların belirli bir düzende, simetrik durması gerektiği yönünde aşırı bir ihtiyaç.

Dini, Cinsel veya Saldırganlık İçerikli Düşünceler:Kişinin kendi değerleriyle tamamen çelişen, istenmeyen ve rahatsız edici takıntılar.

 

2. Kompulsiyonlar (Zorlayıcı ve Tekrarlayan Davranışlar):Kompulsiyonlar, obsesyonların yarattığı yoğun sıkıntıyı azaltmak veya korkulan bir durumun gerçekleşmesini önlemek amacıyla kişinin kendini yapmaktan alıkoyamadığı tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir.

-Sık Görülen Kompulsiyonlar:

Temizlik:Saatlerce el yıkama, defalarca duş alma, evi sürekli temizleme.

Kontrol Etme:Kilitleri, pencereleri, elektrikli aletleri defalarca kontrol etme.

Sıralama ve Düzenleme:Nesneleri belirli bir sıraya veya simetriye göre düzenleme.

Sayma veya Dua Etme:Belirli sayıları tekrarlama, içinden sürekli dua veya belirli kelimeleri tekrar etme.

Bu davranışlar geçici bir rahatlama sağlasa da obsesyonların geri gelmesini engelleyemez ve kişi kendini bir kısır döngü içinde bulur. Bu döngü, zamanla kişinin tüm gününü esir alabilir.

 

Tanı Süreci: Neden Bir Psikiyatri Uzmanı Şart?

OKB tanısı, belirtilerin şiddetini, yaşam üzerindeki etkisini ve altta yatabilecek diğer tıbbi durumları değerlendirebilecek tek uzman olan psikiyatri hekimi  tarafından konulmalıdır.

Bir psikiyatrist, tanı sürecinde:

-Yaşadığınız takıntıların ve zorlantıların doğasını detaylı olarak dinler.

-Bu belirtilerin günde ne kadar zamanınızı aldığını ve iş, okul veya sosyal hayatınızı ne ölçüde etkilediğini değerlendirir.

-Belirtilerinize benzeyebilecek diğer psikiyatrik (örneğin diğer anksiyete bozuklukları) veya nörolojik durumları ekarte ederek doğru tıbbi tanıyı koyar.

İnternetten veya çevreden edinilen bilgilerle hareket etmek, yanlış adımlar atılmasına ve değerli zamanın kaybedilmesine neden olabilir. Doğru teşhis, etkili bir tedavinin ilk ve en önemli adımıdır.

 

Gidişat ve Etkili Tedavi Seçenekleri

Gidişatı (Prognozu):OKB, tedavi edilmediğinde genellikle dalgalı bir seyir izleyen ve kronikleşebilen bir rahatsızlıktır. Belirtiler zamanla hafiflese de stresli dönemlerde yeniden şiddetlenebilir. Ancak bu sizi umutsuzluğa sevketmemelidir. Bir psikiyatristin yönetimindeki modern ve etkin tedavi yöntemleriyle OKB belirtilerinin büyük ölçüde kontrol altına alınması ve kişinin hayat kalitesinin belirgin şekilde artması mümkündür.

Tedavi Seçenekleri:OKB tedavisinde en etkili sonuçlar, psikiyatristinizin düzenleyeceği iki temel yaklaşımın bir arada kullanılmasıyla alınır:

1. İlaç Tedavisi:OKB tedavisinde, beyindeki serotonin gibi kimyasal ileticileri düzenleyen ilaçlar (özellikle SSRI grubundaki antidepresanlar) "altın standart" kabul edilir. Bu ilaçlar, psikiyatri hekiminizin belirleyeceği dozda ve sürede kullanıldığında obsesyonların şiddetini ve kompulsiyonlara olan ihtiyacı azaltmada oldukça etkilidir. Tedavi planlaması ve takibi mutlaka bir psikiyatri uzmanı tarafından yapılmalıdır.

2. Psikoterapi:OKB tedavisinde etkinliği en çok kanıtlanmış terapi yöntemi Bilişsel Davranışçı Terapi'nin bir türü olan "Maruz Bırakma ve Tepki Önleme" (Exposure and Response Prevention - ERP)  tekniğidir. Bu terapide amaç, psikiyatristinizin veya onun yönlendirdiği bir terapistin kontrolünde, kişiyi kaygı duyduğu durumlarla (maruz bırakma) kademeli olarak yüzleştirmek ve bu sırada kaygıyı azaltmak için yaptığı kompulsif davranışı (tepki önleme) yapmasını engellemektir. Bu sayede beyin, korkulan senaryoların gerçekleşmediğini ve kaygının zamanla azaldığını öğrenir.

 

O Kısır Döngüyü Kırmak Mümkün

Obsesif Kompulsif Bozukluk, utanç duyulacak bir zayıflık değil, beyin kimyası ve işlevleriyle ilgili tıbbi bir sorundur. Eğer bu belirtiler size tanıdık geliyorsa, atmanız gereken ilk ve en önemli adım, bir psikiyatri uzmanından  randevu almaktır.

Hayatınızın kontrolünü takıntılardan geri alma yolculuğunuzda, uzman hekim kadromuzla yanınızdayız.