Kızamık Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kızamık (Measles) Nedir?

Kızamık,  measles virüsü (Morbilivirus) tarafından meydana gelen, oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. Çocuklar arasında yaygın olsa da, aşılanmış bireylerde çok nadir görülür. Kızamık, özellikle aşısız çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, kızamık, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara, hatta ölüme neden olabilir. Ancak, kızamık aşısı (MMR aşısı: Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık) sayesinde hastalık büyük ölçüde kontrol altına alınmıştır.

 

Kızamık Virüsünün Yayılma Yolu

Kızamık, son derece bulaşıcıdır ve şu yollarla yayılır:

-Damlacık yoluyla bulaşır: Kızamık hastalığına yakalanmış bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda salya damlacıkları havaya yayılır. Bu damlacıklar, doğrudan temasla veya havada 2-3 saat boyunca canlı kalabilir.

-Hava yoluyla: Virüs, hasta kişinin öksürük veya hapşırık yoluyla yayılan damlacıklarıyla çevreye bulaşır. Çocuklar, okul gibi kalabalık ortamlarda bu virüsü kapmaya daha yatkındır.

-Temas yoluyla: Virüs bulaşmış yüzeylere dokunduktan sonra ellerle ağza, buruna veya göze temas edilmesi yoluyla da bulaşabilir.

 

Kızamık Belirtileri Nelerdir?

Kızamık hastalığının belirtileri, genellikle virüsle enfekte olduktan 10-14 gün sonra ortaya çıkar. Hastalık başlangıcından önce genellikle hafif bir soğuk algınlığı benzeri belirtiler görülür, ardından daha belirgin semptomlar gelişir. Kızamık, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

 

1. Başlangıçta Ortaya Çıkan Belirtiler (Prodromal Dönem)

-Ateş: Kızamık hastalığı genellikle yüksek ateşle başlar, bu ateş 40°C'ye kadar çıkabilir.

-Öksürük: Kızamık, kuru ve sürekli bir öksürükle başlar.

-Burun Akıntısı (Rinit): Burun akıntısı ve tıkanıklık yaygın bir belirtidir.

-Boğaz Ağrısı: Kızamık hastalarının çoğunda boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü olabilir.

-Kırmızı Gözler (Konjunktivit): Gözlerde kızarıklık, sulanma ve ışığa duyarlılık görülür.

-Halsizlik ve Yorgunluk: Hasta çocuklar genellikle yorgun hissederler, aktif olma isteği azalır.

 

2. Kızamık Cilt Döküntüleri

-Döküntüler: Kızamığın en belirgin özelliği döküntülerdir. Bu döküntüler, hastalığın başladığı 3-5. günde genellikle başlar ve önce  yüzde, ardından  boyun, gövde, kollar ve bacaklar boyunca yayılır.

1. Başlangıçta küçük kırmızı lekeler şeklinde başlar, daha sonra birbirine birleşerek büyük kırmızı alanlar oluşturabilir.

2. Döküntüler birkaç gün içinde vücutta yayılır ve genellikle 3-5 gün içinde son bulur.

 

3. Koplik Lekeleri (Koplik Spotları)

-Koplik lekeleri,  kızamık hastalığının karakteristik bir belirtisi olup, ağız içinde, dişlerin karşısındaki yanak kısmında beyazımsı, küçük, yuvarlak lekeler şeklinde görülür. Bu lekeler, kızamığın erken evresinde (ilk 2-3 gün) ortaya çıkar.

 

4. Ağızda Yaralar

-Bazı kızamık vakalarında ağız içinde küçük kırmızımsı yaralar oluşabilir.

 

Kızamık Komplikasyonları

Kızamık, doğru tedavi edilmezse veya bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar şunlardır:

 

a) Kulak İltihabı (Otitis Media)

Kızamık, orta kulak enfeksiyonlarına neden olabilir, bu da çocuklarda işitme kaybına yol açabilir.

 

b) Zatürre (Pnomoni)

Kızamık virüsü, akciğerleri etkileyebilir ve ciddi bir zatürreye yol açabilir. Zatürre, kızamığın ölümcül komplikasyonlarından biridir.

 

c) Beyin Enfeksiyonu (Ensefalit)

Kızamık, beyin iltihabına (ensefalit) neden olabilir. Bu durum, kalıcı beyin hasarına yol açabilir ve ölüm riski taşır.

 

d) Isı Kaybı ve Dehidrasyon

Öksürük, ateş ve sıvı kaybı nedeniyle çocuk dehidratasyona (vücutta su kaybı) uğrayabilir. Bu da ciddi bir durumdur.

 

e) Bağışıklık Sistemi Zayıflığı

Kızamık, bağışıklık sistemini zayıflatarak diğer enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirebilir. Kızamık sonrası çocuklar, başka enfeksiyonlara daha açık hale gelebilir.

 

Kızamık Tanısı

Kızamık tanısı genellikle fiziksel muayene ve belirtilerle konulabilir.  Koplik lekeleri ve döküntüler, genellikle tanıyı doğrular. Ancak, doktor bazı durumlarda  kan tahlili veya  PCR testi gibi testler yaparak kesin tanıyı koyabilir.

 

Kızamık Tedavisi

-Kızamığın  spesifik bir tedavisi yoktur. Ancak, semptomların rahatlatılması ve komplikasyonların önlenmesi için bazı destekleyici tedaviler uygulanabilir.

1. Ateş düşürücüler: Ateşi düşürmek için paracetamol veya ibuprofen gibi ilaçlar kullanılabilir.

2. Sıvı takviyesi: Dehidrasyonu önlemek için bol sıvı alımı sağlanmalıdır.

3. Ağrı kesiciler: Boğaz ağrısı ve baş ağrısı için ağrı kesiciler önerilebilir.

4. Yatak istirahati: Çocuğun dinlenmesi sağlanmalıdır.

 

Kızamık Aşısı (MMR Aşısı)

Kızamıktan korunmanın en etkili yolu  MMR aşısıdır. MMR, kızamık, kabakulak ve kızamıkçık hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olan bir aşıdır. Kızamık aşısı genellikle 12 aylık bebeklere ve 4 yaş çocuklara yapılır. Aşı, uzun süreli bir bağışıklık sağlar ve çocukları kızamık gibi ciddi hastalıklardan korur.

 

Sonuç

Kızamık, aşılanabilir bir hastalıktır ve günümüzde aşılama sayesinde birçok ülkede büyük oranda eradike edilmiştir. Ancak, aşısız çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kızamığın belirtileri yüksek ateş, döküntüler, öksürük, burun akıntısı, koplik lekeleri gibi karakteristik bulgularla ortaya çıkar. Kızamık, ciddi komplikasyonlara yol açabileceği için aşılanma oldukça önemlidir. Aşılanan bireylerde ise kızamık riski çok düşüktür.