Boğulma Vakalarında İlk Yardım Nasıl Yapılmalı?
Boğulma vakaları, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi durumlar olup, zamanında yapılan doğru ilk yardım hayati önem taşır. Boğulma, bir kişinin solunum yollarının su, yiyecek, yabancı cisim veya başka bir madde ile tıkanması sonucu hava almasının engellenmesidir. Boğulma vakalarında ilk yardım, kişinin oksijen almasını sağlamayı ve hayati organların zarar görmesini engellemeyi amaçlar. İşte boğulma vakasında yapılması gereken adımlar:
1. Boğulma Durumunu Tespit Edin
Boğulma vakası şu belirtilerle fark edilebilir:
-Kişi suya düşmüşse veya başka bir madde nedeniyle nefes almakta zorlanıyorsa
-Solunum sıkıntısı veya öksürük
-Dudaklarda veya ciltte morarma
-Bilinç kaybı veya bayılma
-Zorlama ile nefes alıyor ancak yeterli oksijen alamıyorsa
2. Acil Yardım Çağırın
-112'yi arayın: Boğulma vakası ciddi bir durumdur, bu nedenle hemen acil sağlık hizmetleri çağrılmalıdır.
-Boğulma ile ilgili durumu anlatın: Acil servisi ararken, ne tür bir boğulma olduğunu (su, yabancı cisim vb.) ve kişinin durumunu açıkça belirtin.
3. Kişiyi Güvenli Bir Yere Çıkarın
-Eğer kişi suya düşmüşse, önce kendi güvenliğinizi sağladıktan sonra kişiyi suyun dışına çıkarmaya çalışın. Eğer güvenli bir alan varsa, boğulmaya devam eden kişiyi oraya taşıyın.
-Eğer kişi sudan çıkarılabiliyorsa ve suda boğuluyorsa, sudan çıkar çıkmaz ilk yardım uygulanmalıdır. Suda boğulurken kişiye müdahale etmek çok tehlikeli olabilir, bu nedenle mutlaka suya girmeden önce yardım çağırmak önemlidir.
4. Boğulma Nedeni Su İse (Suda Boğulma)
Eğer kişi suya boğulmuşsa, ilk olarak solunum yolu açılmalıdır:
-Baş-Çene Pozisyonu: Kişiyi sırt üstü yere yatırın ve başını geriye doğru eğin (baş-çene pozisyonu). Bu, solunum yolunun açılmasına yardımcı olur.
-Solunum Kontrolü: Kişinin ağzına ve burnuna dikkatlice bakın. Eğer nefes almadığını fark ederseniz, ağızdan ağıza suni teneffüs (solunum) yapmalısınız.
5. Suni Teneffüs (Ağızdan Ağıza Solunum) Uygulaması
-Baş-Çene Pozisyonu: Kişinin başını geriye doğru eğin ve çenesini yukarı kaldırın.
-Nefes Alma: Kişinin ağzını kapatın, burnunu sıkın ve ağzınızı kişiyi tamamen kapsayacak şekilde kişinin ağzına yerleştirin. Bir nefes verin. Kişinin göğsü kalkmalı ve bu solunumun etkili olup olmadığını gözlemleyin.
-Ağızdan Ağıza Solunum: Eğer kişi hala nefes almıyorsa, her 30 kompresyondan sonra 2 defa ağızdan ağıza solunum yapın.
6. Göğüs Kompresyonu (Kalp Masajı)
Eğer kişi bilinçsizse ve nefes almıyorsa, hemen göğüs kompresyonu (kalp masajı) uygulamak gerekir:
-Yere yatın: Kişiyi sırt üstü düz bir zemine yatırın.
-Ellerinizi yerleştirin: Ellerinizin avuç içini, göğsün ortasında, göğüs kemiği üzerine yerleştirin.
-Kompresyon yapın: Ellerinizle güçlü ve hızlı bir şekilde, her 2 saniyede bir 30 kompresyon yapın. Kompresyon derinliği yaklaşık 5-6 cm olmalıdır. Kişi nefes almaya başlamazsa, kompresyonları sürdürün ve 112 acil servis gelene kadar ara vermeyin.
7. Yabancı Cisimle Boğulma Durumu
Eğer kişi, nefesini bir yabancı cisim (yiyecek, plastik vb.) nedeniyle tutuyorsa ve solunum yapamıyorsa, Heimlich manevrasını uygulamak gerekir:
-Arkadan Yaklaşın: Kişiyi arkadan sarın.
-Kollarınızı Kapatın: Bir elinizi sıkıca yumruk yaparak karnının üst kısmına, göğüs kemiğinin hemen altına yerleştirin. Diğer elinizle fistinizi sıkıca kavrayın.
-Sıkıştırın: Güçlü bir şekilde, içeriye doğru ve yukarıya doğru sıkıştırma hareketi yapın. Cisim çıkana kadar bu hareketi birkaç kez tekrarlayın.
8. Bilinçsiz Kişiye Müdahale
Eğer kişi boğulma sonucu bilincini kaybetmişse ve hala nefes almıyorsa, suni teneffüs ve kalp masajı yapmaya devam edin.
-Kalp masajı ve suni teneffüs: Her 30 kompresyondan sonra 2 defa ağızdan ağıza solunum yaparak devam edin.
9. Boğulma Sonrası İzleme
Kişi, solunum ve kalp atışı yeniden başladıysa, hala dikkatli olunmalıdır:
-Kişiyi yan pozisyona yerleştirin (sırt üstü değil, yan yatırmak daha güvenlidir).
-Kişiyi rahatlatın ve sabırlı olun.
-Tıbbi yardım geldiğinde: Acil servis geldiğinde, hastaya yapılan müdahaleleri ve gözlemlerinizi sağlık ekiplerine aktarın.
10. Boğulma Sonrası Tıbbi Kontrol
Boğulma yaşayan bir kişi, iyileşse bile her zaman tıbbi bir değerlendirmeye ihtiyaç duyar. Çünkü bazı durumlarda suya boğulma, göğüs ve akciğerlerde sıvı birikimine yol açabilir (gecikmeli boğulma). Bu nedenle, kişi iyileşse bile mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Özetle:
-112'yi ara.
-Kişiyi güvenli bir yere çıkar.
-Baş-çene pozisyonu ile solunum yolu aç.
-Ağızdan ağıza suni teneffüs yap.
-Bilinç kaybı varsa, kalp masajı uygula.
-Heimlich manevrası ile yabancı cisim çıkarmaya çalış.
-Tıbbi yardım gelene kadar müdahaleye devam et.
Boğulma vakalarında hız ve doğru müdahale çok önemlidir. İlk yardım sırasında sakin kalmak, doğru adımları izlemek ve acil servisi hızlıca aramak hayat kurtarıcı olabilir.