Meme Kanseri Ameliyatı Sonrasında Kol Ödemi Oluşur Mu?

Evet,  meme kanseri ameliyatı sonrasında kol ödemi (ya da  lenfödem) oluşabilir.  Lenfödem, vücudun sıvı dengesinin bozulması ve lenf sıvısının, özellikle kollarda, bacaklarda veya vücudun diğer bölgelerinde birikmesi sonucu oluşan şişlik durumudur. Meme kanseri cerrahisi sırasında yapılan bazı müdahaleler bu durumu tetikleyebilir.

 

Meme Kanseri Ameliyatı ve Kol Ödemi

Meme kanseri tedavisi sırasında uygulanan cerrahi yöntemler, koltuk altındaki  lenf bezlerine (özellikle  koltuk altı lenf nodlarına) zarar verebilir veya bu bölgedeki lenf sıvısının akışını engelleyebilir. Bu, lenfödemin gelişmesine neden olabilir.

 

Kol Ödemi (Lenfödem) Oluşmasına Neden Olan Durumlar:

1. Koltuk Altı Lenf Bezlerinin Alınması (Linyfadenektomi):

-Meme kanseri tedavisinde, özellikle kanserin lenf bezlerine yayılıp yayılmadığını değerlendirmek amacıyla,  koltuk altı lenf nodları çıkarılabilir. Bu işlem, kanserin yayılmasını engellemeyi hedefler, ancak lenf sıvısının doğru bir şekilde akışını engelleyebilir. Lenf nodları çıkarıldığında, lenf sıvısının normal akışı bozulur ve sıvı, kollarda birikmeye başlar, bu da  ödem (şişlik) oluşturabilir.

2. Sentinel Lenf Nodunun Çıkarılması:

-Sentinel lenf nodu biyopsisi, daha az invaziv bir yöntemdir ve sadece  ilk lenf bezi çıkarılır. Eğer bu işlemde çok fazla lenf nodu çıkarılmazsa, ödem riski daha düşük olur, ancak yine de bazı hastalarda lenfödem gelişebilir.

3. Mastektomi (Memenin Tamamen Alınması):

-Mastektomi sırasında koltuk altı bölgesine yapılan müdahale, özellikle lenf nodları çıkarıldığında, lenfödem riskini artırabilir. Memenin tamamının alınması, koltuk altındaki lenfatik yapıları etkileyebilir ve bu da sıvı birikmesine yol açabilir.

4. Radyoterapi (Işın Tedavisi):

-Meme kanseri tedavisinde uygulanan  radyoterapi, lenfatik sistem üzerinde etkili olabilir ve lenf sıvısının akışını engelleyebilir. Radyoterapi sonrasında, tedavi edilen bölgede dokularda sertleşme veya hasar oluşabilir, bu da lenfödem riskini artırır.

5. Kanserin Tekrarı ve Yayılması:

-Kanserin tekrar etmesi veya diğer organlara yayılması, lenfatik sistemi etkileyebilir. Bu durum, lenfödemin gelişmesine yol açabilir.

 

Lenfödem Belirtileri

Kol ödemi, genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

-Kolda veya el bileğinde şişlik: Ödem, genellikle bir kolda veya elde hissedilir ve zamanla artabilir.

-Ağrı ve ağırlık hissi: Şişlikle birlikte kol veya elde ağrı, baskı ve rahatlıksızlık olabilir.

-Hareket kısıtlılığı: Kolun normal hareketi zorlaşabilir, el ve bilekte esneklik kaybı yaşanabilir.

-Ciltte değişiklikler: Ödemli bölgede ciltte sertleşme, kalınlaşma veya gerilme görülebilir.

 

Kol Ödeminin (Lenfödemin) Tedavisi

Lenfödem, tamamen iyileşmeyebilir, ancak doğru tedavi ve yönetim ile semptomlar kontrol altına alınabilir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

1. Manuel Lenf Drenajı (MLD):

-Lenfödem tedavisinde, özel eğitim almış terapistler tarafından uygulanan  manuel lenf drenajı teknikleri ile lenf sıvısının vücuttan atılmasına yardımcı olunur.

2. Kompressyon Tedavisi:

-Kompresyon bandajları veya  lenfödem çorapları kullanılarak, sıvı birikiminin önüne geçilmesi ve ödemin azaltılması sağlanabilir.

3. Fiziksel Egzersiz:

-Düzenli egzersiz, lenf sıvısının vücutta hareket etmesini sağlamak ve ödemi azaltmak için çok önemlidir. Egzersiz, kasların çalışmasını ve lenf sıvısının akışını destekler.

4. Cilt Bakımı:

-Lenfödem gelişen bölgelerde cilt bakımı çok önemlidir, çünkü ödemli alanlarda enfeksiyon riski artar. Nemlendirici kremler ve cilt bakımı önerilir.

5. İlaçlar:

-Şişlik ve ağrıyı hafifletmek için bazı ilaçlar, örneğin diüretikler (idrar söktürücü ilaçlar) kullanılabilir. Ancak bu tedavi genellikle geçici bir çözümdür.

6. Lenfödem Eğitim ve Farkındalık:

-Lenfödem tedavisi, hastaların yaşam tarzı değişiklikleri ve ödem yönetimi hakkında eğitilmesini içerir. Bu eğitim, ödemin nasıl yönetileceği ve hangi önlemlerin alınması gerektiği konusunda yardımcı olabilir.

 

Lenfödem Riski Azaltma Yöntemleri

Meme kanseri ameliyatı sonrası kol ödemi riskini azaltmak için bazı önlemler alınabilir:

-Erken müdahale: Lenfödemin erken dönemde tespit edilmesi, tedavinin başarısı açısından önemlidir. Düzenli takipler ve ödemin erken belirtilerine dikkat edilmesi gerekir.

-Yaralanmalardan kaçınma: Ameliyat bölgesindeki kolun, yaralanmalardan veya enfeksiyonlardan korunması gerekir. Örneğin, o bölgedeki ciltte kesikler veya enfeksiyonlar lenfödem riskini artırabilir.

-Ağır kaldırmama ve aşırı egzersiz yapmama: Koltuk altı lenf nodları alındıysa, özellikle ameliyat sonrası dönemde ağır kaldırmaktan veya aşırı egzersiz yapmaktan kaçınılması önerilir.

-Kompressyon kullanımı: Ödem gelişmeden önce ya da erken aşamalarda kompresyon çorapları veya bandajlar kullanılabilir.

 

 

Sonuç:

Meme kanseri ameliyatı sonrası kol ödemi (lenfödem) gelişebilir, ancak bu durum her hastada görülmez. Koltuk altındaki lenf nodlarının çıkarılması, radyoterapi veya kanserin yayılması gibi faktörler lenfödem riskini artırabilir. Ancak, uygun tedavi ve bakım ile ödem yönetilebilir. Erken teşhis, düzenli takip ve doğru tedavi yöntemleriyle, lenfödemin etkileri azaltılabilir ve hastalar daha rahat bir yaşam sürebilir.