Meme hastalıkları, meme dokusunda meydana gelen farklı tıbbi durumları ifade eder. Bu hastalıklar, iyi huylu (benign) ve kötü huylu (kanserli) olabilir. Meme hastalıkları, hormonlar, genetik faktörler, yaş, çevresel etmenler ve yaşam tarzı gibi bir dizi faktör tarafından etkilenebilir. Meme hastalıkları genel olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
1. İyi Huylu Meme Hastalıkları
İyi huylu meme hastalıkları genellikle kanser oluşturmaz, ancak bazıları ağrıya veya şekil bozukluklarına yol açabilir. Bu hastalıklar şunları içerir:
a. Fibroadenom
-Açıklama: Meme dokusunda sert, yuvarlak ve pürüzsüz kenarlı kitlelerdir. Genellikle genç kadınlarda görülür.
-Belirtiler: Ağrısız, hareketli ve genellikle sıkı bir kitle olarak hissedilir.
-Tedavi: Çoğu fibroadenom tedavi gerektirmez, ancak büyüme veya ağrı varsa cerrahi olarak çıkarılabilir.
b. Meme Kistleri
-Açıklama: Meme dokusunda sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle 35 yaş üstü kadınlarda görülür.
-Belirtiler: Ağrılı olabilir, özellikle adet döngüsü sırasında. Genellikle yumuşak ve yuvarlak şekilli kitlelerdir.
-Tedavi: Kistlere ultrasonografi ile tanı konur. Küçük kistler tedavi gerektirmezken, büyük ve ağrılı kistler sıvı drene edilerek tedavi edilebilir.
c. Mastopati (Fibrokistik Meme Değişiklikleri)
Açıklama: Meme dokusunda anormal büyüme ve sıvı birikmesi sonucu meydana gelen bir durumdur. Meme dokusunda kalınlaşma ve yoğunlaşma olabilir.
Belirtiler: Adet dönemi öncesi ağrı, şişlik ve sertlik hissi. Kitleler genellikle ağrılıdır.
Tedavi: Genellikle tedavi gerektirmez, ancak ağrıyı hafifletmek için ilaçlar kullanılabilir.
d. Mastit
-Açıklama: Meme dokusunun iltihaplanmasıdır. Genellikle emziren kadınlarda görülür, ancak diğer nedenlerle de gelişebilir.
-Belirtiler: Meme derisinde kızarıklık, şişlik, ağrı ve sıcaklık hissi. Ayrıca ateş ve halsizlik de görülebilir.
-Tedavi: Antibiyotik tedavisi gerektirir. Şiddetli vakalarda cerrahi drenaj yapılabilir.
e. Intraduktal Papillom
-Açıklama: Meme kanalında gelişen iyi huylu tümörlerdir. Genellikle tek bir kanal içinde yer alır.
-Belirtiler: Meme ucundan kanlı akıntı gelmesi. Kitle genellikle elle hissedilemez.
-Tedavi: Cerrahi olarak çıkarılabilir.
2. Kötü Huylu Meme Hastalıkları (Meme Kanseri)
Meme kanseri, meme dokusunda anormal hücrelerin büyümesi sonucu oluşur ve hızla çevre dokulara yayılabilir. Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türüdür.
a. İnfiltratif Duktal Karsinom
-Açıklama: Meme kanserinin en yaygın türüdür. Meme kanallarından başlayarak meme dokusuna yayılır.
-Belirtiler: Genellikle meme dokusunda sert bir kitle, şekil bozukluğu, meme ucunda çekilme veya deride portakal kabuğu görüntüsü görülebilir.
b. İnfiltratif Lobüler Karsinom
-Açıklama: Meme kanserinin bir diğer türüdür. Meme lobüllerinden (süt üreten bezlerden) kaynaklanır ve genellikle iki meme de etkilenebilir.
-Belirtiler: Bazen kitle hissedilmez, ancak memede kalınlaşma veya yoğunlaşma olabilir.
c. Duktal Karsinoma In Situ (DCIS)
-Açıklama: Kanser hücreleri yalnızca süt kanallarında bulunur ve henüz çevre dokulara yayılmamıştır. Erken evrede yakalanabilir.
-Belirtiler: Kitle veya meme ucundan akıntı olabilir. Erken dönemde belirti vermez.
d. Lobüler Karsinoma In Situ (LCIS)
-Açıklama: Meme lobüllerinde kanser hücreleri bulunur, ancak kanser henüz memenin dışında bir yere yayılmamıştır. DCIS'e benzer şekilde, genellikle belirti vermez.
-Tedavi: LCIS'in varlığı, meme kanseri gelişme riskini artırabilir, bu yüzden izlem ve gerekirse profilaktik tedavi önerilebilir.
e. Inflamatuar Meme Kanseri
-Açıklama: Meme kanserinin nadir ancak agresif bir türüdür. Meme derisi kızarır, şişer ve sıcak olur. Genellikle ağrı ve hassasiyet de vardır.
-Belirtiler: Meme cildinde portakal kabuğu görünümü, şişlik, ağrı ve hızla büyüyen kitleler.
f. Meme Kanseri Metastazı
-Açıklama: Meme kanseri, vücudun diğer bölgelerine (örneğin akciğer, karaciğer, kemik) yayılabilir.
-Belirtiler: İleri evrelerde diğer organlara bağlı semptomlar görülebilir. Örneğin, kemik ağrıları veya nefes darlığı.
3. Diğer Meme Hastalıkları
-Meme Fibromyoid Kitleleri: Hem iyi huylu hem de kötü huylu olabilen kitlelerdir. Çoğu benign olup, cerrahi olarak çıkarılabilir.
-Meme Ucu Çekilmesi: Genetik veya hastalık kaynaklı olarak meme ucunun içeriye doğru çekilmesidir. Bazı durumlarda meme kanseri belirtisi olabilir.
-Meme Çevresinde Ağrı (Mastodinya): Meme dokusunda ağrı hissi. Adet dönemiyle ilişkili olabileceği gibi, başka bir sağlık sorununun belirtisi de olabilir.
4. Risk Faktörleri ve Önleme
Meme hastalıkları genellikle çeşitli risk faktörlerine bağlı olarak gelişir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
-Yaş: Meme kanseri riski, yaşla birlikte artar.
-Genetik Faktörler: Ailede meme kanseri öyküsü, BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları.
-Hormonlar: Hormon tedavileri, doğum kontrol hapları, erken adet görme ve geç menopoz gibi durumlar.
-Yaşam Tarzı: Alkol tüketimi, obezite, egzersiz eksikliği gibi faktörler meme kanseri riskini artırabilir.
Meme hastalıklarının erken teşhisi, tedavi sürecinde büyük önem taşır. Mamografi, ultrasonografi ve biyopsi gibi yöntemlerle hastalıklar erken dönemde saptanabilir. Meme kanseri gibi kötü huylu hastalıklar için cerrahi müdahale, kemoterapi, radyoterapi ve hormon tedavisi gibi yaklaşımlar uygulanabilir.
Meme sağlığını korumak için düzenli muayeneler ve tarama testleri önerilmektedir.