Çocuk Endokrinoloji

Çocuk Endokrinoloji, çocuklarda büyüme ve cinsel gelişim problemleri gibi birçok hormon bozuklukları ile ilgilenen bir bilimdir.
Hormonlar, çeşitli salgı bezlerinden üretilen ve vücudun düzenli çalışmasında çok önemli görevleri olan maddelerdir.  Hormonlar, çocuğun büyüme ve gelişiminde merkezi ve çok önemli bir rol oynar. Hormon problemlerinde çocuklarda büyüme, ergenlik ve cinsel gelişim ile ilgili sorunlar ortaya çıkar. 

 

ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİSİ İLGİLENDİĞİ BAŞLICA ENDOKRİNOLOJİK HASTALIKLAR

 

ERKEN ERGENLİK

Erken ergenlik, çağımızda çok artması ve geç kalındığında geri dönüşümsüz problemlere neden olması nedeniyle gerçekten önemli bir durumdur. Ergenlik belirtilerinin kızlarda 8 ve erkeklerde 9 yaşından önce başlaması erken ergenlik olarak ifade edilmektedir. 
Erken ergenlik tedavisinde en önemli nokta, erken tedavi başarı oranını çok belirgin etkilediği için erken tanı çok önemlidir. Erken ergenlik tedavisinde, ergenlik hormonlarının salgılanmasını baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, aylık veya 3 aylık enjeksiyonlar şeklinde kalçadan veya bacaktan ve cilt altı veya kas içine uygulanabilmektedir.

 

BOY KISALIĞI

Boy kısalığı, çocukların yaşına ve boyuna göre boyunun kısa olmasıdır. Boy kısalığı, bir hastalık nedeniyle olabileceği gibi normal bir durum da olabilir. Çocuklarda ilk 2 yaştan sonra boy kısalığının en sık nedeni, Ailesel Boy Kısalığı ve Yapısal Boy Kısalığıdır. Bu iki normal durum dışında Büyüme Hormon Eksikliği, Hipotiroidi, Turner Sendromu, Çölyak Hastalığı gibi birçok hastalıkta da  boy kısalığı görülür.
Boy kısalığı bir hastalık değildir ancak bir hastalığın göstergesi olabilir. İhmal edilmemeli ve geç kalınmamalıdır. Hem altta yatan hastalığın erken tanısı hem de boy kısalığının başarılı tedavisi içim erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Eğer boy kısalığının nedeni büyüme hormon eksikliği ise büyüme hormonu veya hipotiroidi ise tiroid hormon tedavisi gibi nedene göre tedavi yapılmaktadır.

OBEZİTE

Obezite, kişinin fiziksel ve psikolojik sağlığını ve sosyal yaşantısını bozan vücutta yağ dokusunun artmasıdır. Obezite, tüm dünyada ve ülkemizde önemli bir problemdir. Artan sedanter yaşam ve sağlıksız beslenme obezite pandemisinin ana nedenlerini oluşturmaktadır. Ülkemizde yapılan çalışmalarda çocukların %7-12 arasında obezite saptanmıştır. Bu nedenle obezite, çocukluk çağının en yaygın kronik hastalıklarından biri olduğu görülmektedir  ve her geçen gün maalesef bu oran artmaktadır.
Çocukluk yaş grubunda obezite ne kadar erken tanınır  ve tedavi edilirse yetişkin yaşlarda obez olma olasılığı o derece engellenmiş olur. Obez çocukların büyüme ve gelişmesi devam ettiği için, çocukların çok düşük kalorili diyetlerle beslenmesi uygun değildir. Çocukların yaşına uygun kalori ve çeşitlilikte besinlerle beslenmesi ile abur cubur tüketiminin azaltılması çok değerlidir. Diğer taraftan telefon, tablet, televizyon ve bilgisayar karşısındaki hareketsiz sürenin azaltılması ve sportif faaliyetlere yönlendirilmesi çok değerlidir.
 
PENİS KÜÇÜKLÜĞÜ (MİKROPENİS)

Çocuğun penis boyunun, toplumdaki yaşıtlarının penis boyuna göre küçük olmasıdır. Penis Küçüklüğü (mikropenis), bebeğin ya da çocuğun gelecek yaşamı acısından önemlidir. Ayrıca penis küçüklüğü (mikropenis), genetik ya da hormonal problemin bir işareti olabilir. Bu nedenle penis küçüklüğünün (mikropenis) erken fark edilmesi, genetik ya da hormonal problemlerin erken tanı ve tedavisine imkân sağlar.
Penis Küçüklüğünün (mikropenis) tedavisi, çocuğun yaşına ve diğer muayene bulgularına göre değişmektedir. Genellikle penis küçüklüğü (mikropenis), kullanılan özel hormon jelleri veya iğneleri ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
 
ERKEN MEME BÜYÜMESİ (PREMATÜRE TELARŞ)

8 yaşından önce ergenlik gelişimi olmadan sadece meme büyümesi olmasına Erken Meme Büyümesi (Prematüre Telarş) denmektedir. Erken meme gelişimi özellikle ilk 2 yaşta ve 6-8 yaşlar arasında olmaktadır. Erken meme gelişimi aslında normal bir durumdur.
Erken Meme Büyümesi (Prematüre Telarş) olan çocuklarda erken adet görme ve çocuğun boyunun çok kısa kalması söz konusu değildir. Bu nedenle Erken Meme Büyümesi (Prematüre Telarş) olan çocuklar, tedavi edilmemektedir.

 

ERKEN KILLANMA (PREMATÜRE PUBARŞ)

8 yaşından önce ergenlik gelişimi olmadan sadece kasık ya da koltuk altı kıllanmasının olmasına Erken Kıllanma (Prematüre Pubarş) denmektedir. Erken Kıllanma (Prematüre Pubarş) aslında patolojik bir durum veya hastalık değildir.
Erken Kıllanma (Prematüre Pubarş) olan çocuklarda erken adet görme ve çocuğun boyunun çok kısa kalması söz konusu değildir. Bu nedenle Erken Kıllanma (Prematüre Pubarş) olan çocuklar, tedavi edilmemektedir.

 

KILLANMA FAZLALIĞI (HİRŞUTİZM)

Kıllanma Fazlalığı (Hirşutizm), kızlarda erkeklik hormonuna (androjene) hassas bölgelerde (örneğin üst dudak, çene, orta göğüs, üst karın, sırt ve kalçalar) siyah kaba kılların (terminal kıllanma) fazlalığı nedeniyle ortaya çıkan erkek tipi kıllanmadır. Normalde kadınlarda meme başında birkaç siyah kıl dışında göğüs ve omuzda siyah kıl bulunmaz. Erkeklik hormonu fazlalığı durumunda yüz, boyun, göğüs ve alt karında kıllanma meydana gelir.
Kızlarda Kıllanma Fazlalığına (Hirşutizm) neden olan problem saptandığında, başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Kıl gelişiminin yavaş olması nedeniyle Kıllanma Fazlalığına (Hirşutizm) tedavi ve takip süreci biraz yavaştır ve tedavi en az 9-12 ay devam ettirilmelidir. Hormon problemi tedavi edilmeden lazer gibi epilasyon yöntemlerinden başarılı sonuç almak mümkün değildir.